Tan-awa ang ginikanan para sa Tinípong Bánsà

Wala kay permiso nga usba kining panid, tungod sa mosunod nga rason:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Jon Kolbert‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .

Start of block: 21:21, 13 Nobiyembre 2023
Expiry of block: 21:21, 13 Nobiyembre 2026

Your current IP address is 2a01:7e00::f03c:95ff:feed:9834. The blocked range is ‪2A01:7E00:0:0:0:0:0:0/30‬.

Please include all above details in any queries you make.

If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the Stewards Block Wizard.

Puyde nimo tan-awon ug kopyahon ang ginikanan ning panid:

{{napiling artikulo}}
{{Infobox Country
<!--gikan sa en-wp-->
|native_name = Tinipong Bansa sa Amerika <br />''Tinipong Bansa''
|common_name                  = Tinipong Bansa
|image_flag                   = Flag of the United States.svg
|image_coat                   = US-GreatSeal-Obverse.svg|20px
|symbol_type                  = Támlà
<!--Please read the talk page before editing these mottoes:-->
|national_motto               = ''E Pluribus Unum'' <small> (Gíkan sa pagkadághan naghiúsa) (tradisyonal)&nbsp;</small><br>''In God We Trust|In God We Trust''<small> (Sa Ginoo Mí Misálig)</small>&nbsp;<small>(sugod 1956)</small>
|image_map                    = Location_United_States.svg
|national_anthem              = ''The Star-Spangled Banner''<small> (Ang Bandilang Dinígo og mgá Bitúon)</small>
|official_languages           = Walâ sa lébel nga pederál<br> (''de facto'': [[Iningles|Iníngles]])
|capital                      = [[Washington, D.C.]]
|latd=38|latm=53|latNS=N|longd=77|longm=02|longEW=W
|government_type              = [[republikang pederal|Repúblikang pederál]] [[republikang konstitusyonal|konstitúsyonal]]
|leader_title1                = [[Pamuno-Nasod sa Tinipong Bansa]]
|leader_name1                 = [[Donald Trump]] ([[Partido Republikano (Tinipong Bansa)|R]])
|leader_title2                = [[Puli Pangulo sa Hiniusang mga Estado|Puli-pamúnò]]
|leader_name2                 = [[JD Vance]] ([[Partido Republikano (Tinipong Bansa)|R]])
|leader_title3                = [[Speaker sa US House of Representatives|Tigpamâbà sa Baláy-balaoránan]]
|leader_name3                 = [[Mike Johnson]] ([[Partido Republikano (Tinipong Bansa)|R]])
| largest_city                = [[Dakbayan sa New York|Dakbayán sa Núybayork]] 
| area                        = 9,631,420
| areami²                     = 3,718,695
| area_rank                   = 3rd<sup>1</sup><!--dispute is covered in footnotes section. no need for or 4th -->
| area_magnitude              = 1 E12
| percent_water               = 4.87
| population_estimate         = 308,745,538<ref name="2010.census.gov">{{cite web|url=http://2010.census.gov/2010census/data/apportionment-dens-text.php|title=Resident Population Data – 2010|publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=2010-12-22|year=2010}}</ref><!--automatically updated extrapolation-->
| population_estimate_year    = {{2007}}
| population_estimate_rank    = 3rd
| population_census           = 281,421,906
| population_census_year      = 2000
| population_density          = 31
| population_densitymi²       = 80
| population_density_rank     = 172nd
| GDP_PPP_year                = 2006
| GDP                         = $13.049 [[1000000000000 (number)|trillion]]
| GDP_PPP                     = $13.049 [[1000000000000 (number)|trillion]]
| GDP_PPP_rank                = 1st
| GDP_PPP_per_capita          = $59,555
| GDP_PPP_per_capita_rank     = 3rd
| GDP_nominal                 = $16.22 [[1000000000000 (number)|trillion]]
| GDP_nominal_rank            = 1st
| GDP_nominal_year            = 2006
| GDP_nominal_per_capita      = $54,333
| GDP_nominal_per_capita_rank = 8th
| HDI_year                    = 2004
| HDI                         = [[Payl:Green Arrow Up.svg|8px]] 0.957
| HDI_rank                    = 8th
| HDI_category                = <font color="#009900">high</font>
|Gini                         = 38.8
|Gini_year                    = 2000
|Gini_category                = <font color="#ffcc00">medium</font>
| sovereignty_type            = [[American Revolutionary War|Kaugalingnan]]
| sovereignty_note            = gikan sa [[Gran Britanya]]
| established_event1          = [[United States Declaration of Independence|Gideklarár]]
| established_event2          = [[Tratado sa Paris (1783)|Internásyonal nga pag-ilá]]
| established_event3          = [[Konstitusyon sa Estados Unidos|Naratipikár ang Konstitusyón]] 
| established_date1           = [[Húlyo 4]] [[1776]]
| established_date2           = [[Septiyémbre 3]] [[1783]]
| established_date3           = [[Márso 4]], [[1787]]
| currency                    = [[United States dollar|dolyar]] ($)
| currency_code               = USD
| country_code                = USA
| time_zone                   =
| utc_offset                  = -5 to -10
| time_zone_DST               =
| utc_offset_DST              = -4 to -10
| cctld                       = [[.us]] [[.gov]] [[.edu]] [[.mil]]
| calling_code                = 1
| footnotes                   = <sup>1</sup> Usahay ilista nga ika-4 sa arya; ang ranggo [[Talaan sa mga nasod ug teritoryo sumala sa kinatibuk-ang arya|disputed]] sa [[China]].
}}
Ang '''Tinipong Bansa sa Amerika''' ([[Ininggles]]: ''The United States of America'' kun ''USA'') usá ka [[republika|republiká]] nga [[pederal|pederál]] nga gilangkóban sa kalím-an ka [[estado|bánsà]]. Nahimutáng sa túngà-túngang bahin sa [[amihanang amerika|Amihanáng Ameriká]] ang kadaghánan sa mga bansa. Adúnay kaugalíngong pangagamhánan ang matag bansa ubós sa sistémang [[Pederalismo|pederalísmo]]. Adúnay duhá ka kamad-ánhong utlánan ang Tinipong Bansa, síkbit sa [[México|Meksikó]] ang usa ug sa [[Canada|Kanáda]] usáb ang láing usá. Gilibotân kiní sa nagkadaíyang katubígan sáma sa [[Kadagatang Pasipiko|Kaláwrang Pasipikó]], [[Dagat Bering|Dágat Bering]], [[Kadagatang Artiko|Kaláwrang Arktikó]], úg [[Kadagatang Atlantiko|Kaláwrang Atlantikó]]. Dílì akip sa unay ang duhá ka bansa sa [[Alaska]] úg [[Hawaii]] sa nahibilíng 48 ka bansa. Sama sab nga dílì súmpay-kamád-an ang uság usá. Náay koleksyon sa mgá distríto, teritóryo úg ubán pang ginsakópang panggawás ang EU sa ubáng párte sa kalibótan. Komón nga gitawág og "Amerikáno" ang katáwhan sa Tinipong Bansa.

Ang nasodnong ginikanan sa Tinipong Bansa matamdan sa [[Deklarasyon sa Independensiya sa Estados Unidos|deklarasyon]] sa napulog tulo [[13 kolonya|kolonya]] gikan sa [[Gran Britanya|Bantogang Britanya]] niadtong [[1776]] nga sila gawasnon na nga mga bansa, ug gipakusog sa [[Tratado sa Paris (1783)|Kasabotan sa Paris (1783)]]. Sugod pa sa tunga-tunga sa [[ika-20 siglo|ika-20 napuloan]], naunhan na niini ang tanang nasod sa impluwensiya sa [[ekonomiya]], [[politika]], [[militar]], ug [[kultura]].<ref>{{cite web|author=Cohen, Eliot A.|url=http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|title=History and the Hyperpower|work=Foreign Affairs|date=July/August 2004|archiveurl=//web.archive.org/web/20090723000051/http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower|archivedate=23 July 2009}}</ref>

Nahimo ang TB ubos sa tradisyon nga panggobyerno nga adunay pagsinabtanay sa mga tawong ginsakpan pinaagi sa modelo nga [[demokrasya|demokrasya nga representatibo]]. Gisundog sab kining modelo sa gobyernong [[sistemang presidensiyal|presidensiyal]]-[[sistemang konggresyonal|konggresyonal]] sa daghan pang mga nasod, ilabi na sa mga naa sa [[Tunga-tungang Amerika]] ug [[Habagatang Amerika]] akip na ang nasod sa [[Pilipinas]].

==Heyograpiya==
[[Payl:USA topo en.jpg|left|thumb|[[Topograpiya|Topograpik map]] sa kontinental Estados Unidos]]
Isip ikatulo nga kinadak-ang nasod sa tibuok kalibotan (sa arya)<ref>{{cite web|url= http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/area/3d.html;_ylt=As1XMsN8kgSx746VWazy_s7PecYF|title=World Factbook: Area Country Comparison Table|publisher=Yahoo Education}}</ref>, lainlain ang mga paysahe ug mga bista sa Tinipong Bansa: yutang [[kakahoyang templada]] (''temperate forest'') sa Sidlakang baybayon, [[bakhawan]] sa [[Florida]], ang [[Dakong Kapatagan]] (Great Plains) sa tungang parte sa nasod, ang sistemang [[Mississippi River (suba)|Suba Mississippi]]-[[Missouri River|Missouri]], ang mga [[Dagkong Lanaw]] (Great Lakes) nga parte sab sa [[Canada]], mga [[Batohong Bukid]] (Rockies) nga naa sa kasadpan sa kapatagan, ubang desiyerto ug sonang templada sa baybayong kasadpan sa Rockies, ug mga [[kakahoyang templada]] (''temperate rainforest'') sa parte sa Pasipiko sa amihanang-kasadpan. Ubang paysahe sab ang [[Alaska]] ug mga [[bulkan|mabulkang]] pulo sa [[Hawaii]].
Ang klima lahi-lahi sab: tropikal sa [[Hawai‘i]] ug habagatang [[Florida]], ug [[tundra]] usab sa [[Alaska]] ug sa tumoy sa mahabog nga mga bukid (uban ang Hawai‘i). Kadaghanan sa mga parteng amihanan ug sidlakan adunay klima nga kontinental-templada, nga mainit nga ting-init ug kamig nga tingtugnaw. Ang habagatang parte sa nasod usab adunay subtropikal nga klimang umido nga may templadang tingtugnaw og dugay ug umidong ting-init. Kasagarang [[desiyerto]] ang klima sa habagatang-kasadpang rehiyon.

==Kasaysayan==
{{Main|Kasaysayan sa Estados Unidos}}
[[Payl:MayflowerHarbor.jpg|left|thumb|''The [[Mayflower]] in Plymouth Harbor,'' ni William Halsall, 1882. Ang ''Mayflower'' ang mitransport sa mga [[pilgrim]] sa Bag-ong Kalibotan sa 1620.]]
[[Payl:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|''Declaration of Independence'', ni [[John Trumbull]], 1817–18]]
Ang mga lumad nga katawhan sa Tinipong Bansa, apil ang Alaska, miabot gikan sa Asya mga 12,000-40,000 ka tuig ang miagi. Sila ang gitawag nga mga ''American Indian''. Ang mga [[Katsila]] nahiuna sa mga Uropeyo sa pagpundar og mga kolonyang Uropeyo sa minland, sa lugar nga gitawag nila og Florida; ang San Agustin (''St. Augustine''), napundar sa 1565, nga nagpabilin hangtod karon; ug daghan ang kolonyang Katsila sa habagatang-kasadpang Tinipong Bansa gikan sa Mehiko. Ang mga Pranses nga ''[[fur trade]]rs'' nag-establisar og mga ''outpost'' sa [[Nouvelle France]] (New France) sa bandang [[Great Lakes]]; Ang [[Pransiya]] mikuha sa kadaghanan sa interyor sa Amihanang Amerika hangtod sa habagatang parte, sa may [[Gulpo sa Mehiko]]. Ang nahiunang malamposon nga kolonya sa Britanya mao ang [[Virginia Colony]] sa [[Jamestown]] sa [[1607]] ug ang Pilgrims' [[Plymouth Colony]] sa tuig [[1620]]. Ang pagkarta (''chartering'') niadtong 1628 sa [[Massachusetts Bay Colony]] miresulta sa migrasyon sa mga Britaniko (Ingles, Eskoses, ug Irlandes); ug sa 1634, ang [[New England]] napuy-an og mga 10,000 ka Puritan. Niadtong 1614, ang mga Olandes nag-establisar og mga kolonya sa bandang [[Sapang Hudson]], apil ang [[New Amsterdam]] sa isla sa [[Manhattan]], nga karon mao ang Dakbayan sa New York. 

Sa [[Gubat Pranses ug Indyan]], ang kolonyal nga ekstensiyon sa [[Pito ka Tuig nga Gubat]], ang Britanya mikuha sa [[Canada]] gikan sa mga Pranses. Sa 1674, ang mga Britaniko nakakuha sa mga kolonyang Olandes paghuman sa [[Gubat Anglo-Olandes]]; ang probinsiya sa New Netherland gialisdan og New York. Sa pagbahin sa Carolina sa 1729 ug sa 1732 nga kolonisasyon sa [[Georgia]], nagtukod og napulo og tulo (13) ka kolonya sa Britanya, ang nahimong Tinipong Bansa sa Amerika. Ang tanang kolonya mipalegal sa pagbaligya sa mga katabang nga Aprikano (''African slave trade''). Ang mobimiyento nga Kristohanon sa 1730-1740 nailhan nga ''Great Awakening'' mipalambo sa kaikag sa relihiyon. Sa tuig 1770, ang mga kolonya miabot og 3 milyon ka lumulupyo nga Ingles o Britaniko, katunga sa mismong Gran Britanya. Bisag gibuhisan ang mga kolonya sa Britanya, wala sila hatagi og representasyon sa Parlamento sa Gran Britanya. 

Ang tensiyon sa mga kolonya ug sa Britanya sa panahong rebolusyonaryo (1760s hangtod 1770s) miresulta sa [[Rebolusyonaryong Gubat Amerikano]], giaway gikan 1775 hangtod 1781. Niadtong Hunyo 14, 1775, ang Continental Congress, sa [[Philadelphia]], nag-establisar sa Continental Army ubos kang [[George Washington]]. Nagproklama nga ang "tanang tawo gihimo nga igwal", ang Kongreso miadap sa [[Deklarasyon sa Kaugalingnan]], nga unang gimugna ni [[Thomas Jefferson]], niadtong [[Hulyo 4]], [[1776]]. Niadtong 1777, ang mga Artikulo sa Kompederasyon giadap, nagpahiusa sa mga estado sa usa ka gobyernong pederal hangtod 1788. Adunay mga 70,000–80,000 ka loyalista sa [[Britanya]] nga milayas gikan sa mga nagrebeldeng estado, daghan ming-adto sa [[Nova Scotia]] ug sa bag-ong sakop sa Britanya sa Canada.<ref>{{cite web |url=http://www.learnquebec.ca/export/sites/learn/en/content/curriculum/social_sciences/documents/loyalistoverview.pdf |title=The United Empire Loyalists—An Overview | publisher = Learn Quebec}}</ref> Sa pagkapilde sa armadong puwersa sa Britanya, giila sa Gran Britanya ang soberanya sa trese ka kolonya sa tuig 1783.
[[Payl:US states by date of statehood3.gif|thumb|left|Ekspansiyon sa U.S. ayon sa petsa sa pagkaestado ug [[ratipikasyon]] sa [[Konstitusyon sa Estados Unidos|Konstitusyon]]]]
Mga importanteng yugto sa kasaysayan sa Estados Unidos human ang independensiya mao ang:
*Ekspansiyon sa teritoryo (1800s-1959) 
*[[Gubat Patani sa Amerika|Gubat Patani]] (1861-1865)
*[[Gubat Espanyol-Amerikano]] (Abril 25-Agosto 12, 1898)
*[[Dakong Kaguol]] (''Great Depression'') (1929-1939)
*[[Ikaduhang Gubat Kalibotanon]] (1941-1946)
*[[Bugnaw nga Gubat]] (''Cold War'') (1947-1991)
*[[Gubat sa Terorismo|Gubat Batok sa Terorismo]] (2001- )

==Demograpiya==
[[Payl:Liberty-statue-from-below.jpg|thumb|Ang ''Statue of Liberty'' sa New York, ang iladong monumento sa Estados Unidos]]
Miabot na sa 300,000,000 ang populasyon sa Tinipong Bansa niadtong Oktubre 17, 2006. Sumala sa 2000 nga sensus, 79% sa katawhan namuyo sa urban nga lugar. Lainlain ang mga nakapuyo dinhi, 31 ang ihap sa grupong etniko nga adunay 1-ka-milyon nga miyembro. Ang tulo nga labing daghang grupong etniko mao ang Amerikanong-Alem-Aprikano nga naggikan kaniadto sa mga katabang sa uma, maoy kinadak-ang minoriyang etniko. Pero mitaas na ang ihap sa mga Hispaniko o Latino nga gikan sa [[Latin Amerika]] ilabi na sa mga estado sa habagatang-kasadpan (sama sa California, Texas, New Mexico, ug Florida). Adunay mga 2,807,731 ka [[Pilipino]] sa Amerika, labing daghang Pilipino gawas sa Pilipinas.

Sa pinulongan o lengguwahe, bisan og walay opisyal nga pinulongan sa pederal nga ''level'', [[Iningles]] ang ''de facto'' nga nasodnong pinulongan, ug kini ang opisyal nga pinulongan sa 25 ka estado. Ang [[Kinatsila]] maoy ikaduhang pinulongan tungod sa mga imigranteng Latino. Ang [[Tinagalog]] o Filipino maoy ikatulo o ikaupat nga pinulongang gigamit sa Tinipong Bansa.<ref name="USCB Lang">{{cite web |url=http://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf |publisher=U.S. Census Bureau |work=Statistical Abstract of the United States 2006 |title=Table 47—Languages Spoken at Home by Language: 2003}}</ref>

==Lugaynon ug kagamhanan==
Ang Tinipong Bansa mao ang labing dugay nga [[pederasyon]] sa kalibotan. Kini usa ka demokrasyang representatibo ug republikang konstitusyonal.<ref>Scheb, John M., and John M. Scheb II (2002). ''An Introduction to the American Legal System''. Florence, KY: Delmar, p. 6. ISBN 0-7668-2759-3.</ref> Gibantayan ang gobyerno sa sistema nga ''checks and balances''. Sa sistemang pederal, ang mga lumulupyo napailawom sa tulo ka lebel sa gobyerno: pederal, estado, ug lokal; ang panggobyernong lokal komun nga nabahin ngadto sa ''county'' ug munisipal nga lebel.

Ang gobyernong pederal adunay tulo ka sanga:
*[[Lehislatibo]]: ang Kongreso nga ''bicameral'', ang Senado ug ang House of Representatives mao ang tighimo og mga balaod nga pederal, tigdeklarar og gubat, tig-aprobar og mga tratado, ug tighatag og ''impeachment''. 
*[[Ehekutibo]]: Ang presidente mao ang ''commander-in-chief'' sa militar, siya maka-''veto'' og mga balaodon (''bills'') nga lehislatibo sa di pa kini mahimong balaod, ug siya ang motudlo o mopili sa iyang Gabinete ug uban pang opisyales.
*[[Hudikatura]]: Ang Korte Suprema ug ang mga korte nga pederal, diin ang mga huwes ginatudlo sa presidente (nanginahanglan og pag-aprobar sa Senado), mao ang mo-''interpret'' sa mga balaod og adunay gahom nga mopawalay bili sa mga balaod nga dili konstitusyonal.
[[Payl:HobanNorthPortico.jpg|thumb|Ang amihanang bista sa [[Balayng puti]] (White House), residensiya sa presidente sa Tinipong Bansa]]

Ang House of Representatives adunay 435 ka sakop, usa ka representatibo sa usa ka distrito kongresyonal sa duha ka tuig nga termino. Ang puwesto sa House ginabahin-bahin sa 50 ka bansa matag napuloan. Sa sensus sa 2000, pito ka bansa adunay minimum nga usa ka representatibo, samtang ang [[California]], ang bansa nga adunay kinadaghanang kalumulopyoan, adunay 53. Matag bansa adunay duha ka magbatasan, gipili alang sa 6 ka tuig nga termino. Ang presidente mosilbi sa upat ka tuig nga termino ug dili molabaw pa sa duha ka higayon ang termino. Dili ma-elek ang pamuno-nasod sa diretso nga pag-lim, kondili, pinaagi sa sistema nga ''electoral college'' diin ang pagdeterminar sa boto ug sa nakadaog, gibase pinaagi sa ihap sa kada estado. Ang Korte Suprema, sa liderato sa Chief Justice sa Tinipong Bansa, adunay siyam ka miyembro.

Ang politika sa Tinipong Bansa natigayon sa 2-ka-partido nga sistema sa halos tanang panahon. Sugod sa heneral nga piniliay sa 1856, ang duha ka dominante nga partido mao ang [[Partido Demokrata (Tinipong Bansa)|Partido Demokrata]] (Democratic Party) napundar sa 1824 (ang ginikanan niadto pang 1792), ug ang [[Partido Republikano (Tinipong Bansa)|Partido Republikano]] (Republican Party), napundar sa 1854. Sa pagkakaron, si Pamuno-nasod [[George W. Bush]] gikan sa Partido Republikano, samtang ang Demokrata usab ang mayoriya sa Senado ug House of Representatives, pagkahuman sa ''midterm election'' sa 2006.

Ang pakigharing militar, ekonomiko, ug kultural sa Tinipong Bansa maoy rason kon nganong kini usa ka importanteng tema sa politika sa nasod, lahi pa sa importansiya sa imahen sa Tinipong Bansa sa tibuok kalibotan. Halos tanang [[nasod]] adunay embahada sa Washington, D.C., ug mga konsulado sa ubang dakbayan. Usab, halos tanang nasod adunay diplomasya sa Tinipong Bansa. Hinuon, ang mga nasod sa [[Cuba]], [[Iran]], [[Amihanang Korea]], [[Bhutan]], ug [[Sudan]] walay pormal nga relasyong diplomatiko sa Tinipong Bansa.<ref>{{cite web|url=http://www.usdoj.gov/oig/reports/INS/e0304/results.htm|title=Table 2: Aliens From Countries That Sponsor Terrorism Who Were Ordered Removed—1 October 2000 through 31 December 2001|publisher=U.S. Dept. of Justice|date=February 2003}}</ref>

==Ekonomiya==
[[Payl:Top of Rock Cropped.jpg|thumb|Ang Dakbayan sa New York, ang komersiyal nga kapital sa nasod]]
Ang Tinipong Bansa usa ka [[kapitalista]] nga ekonomiya, nga nakab-ot tungod sa iyang pagka adunahan sa natural nga rekursos, maayong imprastruktura, ug hataas nga produktibidad. Sumala sa [[IMF]], ang GDP sa nasod nga mga $13 ka trilyon mikabat sa 20% sa globonhong ''gross product''. Ang sa kolektibo nga GDP sa [[Unyon sa Uropa]] ang mas dako lamang. Ang US ikawalo sa ''nominal GDP per capita'' ug ikaupat sa ''GDP per capita'' gamit ang [[purchasing power parity]]. Kini sab ang numero uno nga importador og mga bililhon ug ikaduha nga eksportador. Ang [[Canada]], [[China]], [[Mehiko]], [[Hapon]], ug [[Alemanya]] mao ang nanag-unang partner sa komersiyo. Ang nangunang eksport nga produkto mao ang mga [[makinang elektrikal]], samtang ang mga [[behikulo]] maoy nangunang import. Ang utang nga nasyonal sa US maoy labing dako sa kalibotan; sa 2005, 23% kini sa total nga utang sa kalibotan. Kon iporsento sa GDP, ang US ika-30 sa 120 ka nasod.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2186rank.html|title=Rank Order—Public Debt|publisher=CIA|work=The World Factbook|date=2007-06-19}}</ref> Mga langyaw ang mikupot og 27.5% sa utang sa nasod.

==Budaya==
[[Payl:Motherhood and apple pie.jpg|thumb|Mga ikono sa kulturang Amerikano: [[apple pie]], [[besbol]], ug [[banderang Amerikano]]]]
Ang Tinipong Bansa usa ka multikultural nga nasod, lugar sa lainlaing mga etnikong grupo, tradisyon, ug mga kabililhan (''values''). Ang kultura nga komun sa mayoriya sa mga Amerikano gitawag og "''mainstream American culture''", ang [[Kasadpanon]]g kultura nga naggikan sa mga tradisyon sa mga migranteng Uropeyo, sugod sa mga Ingles ug Olandes. Ang mga kulturang Aleman, Irlandes, ug Eskoses impluwensiyal sab. Mga elemento sa tradisyon sa mga lumad nga Amerikano ug sa mga Kasadpanong Aprikano nakuha sab. Ang pakasadpang ekspansiyon miresulta sa kontak sa kultura sa Mehiko. Dako ang impak sa bag-ohay nga imigrasyon gikan Asya ug Latin Amerika. Ang pagkasagol sa mga kultura puyde maingon isip ''homogeneous melting pot'' o ''pluralistic salad bowl'' diin nagpabilin ang mga kultural nga aspeto sa ginikanang nasod. 

Bisag maingon nga walay katilingbanong klase ang Tinipong Bansa (''classless society''), ang mga ekonomista ug sosyolohista moingon nga adunay kalahian sa mga klase sa katilingban, nga moapekto sa sosyalisasyon, pinulongan, ug kabililhan. Ang tunga-tungang klase (''middle class'') ug propesyonal nga klase mao ang ginikanan sa mga kontemporaryong ''trend'' sama sa peminismo, enbayronmentalismo, ug multikulturalismo. Dako ang pagbili sa ilang nga okupasyon o trabaho. Bisan og taas ang tan-aw sa mga Amerikano sa sosyo-ekonomik nga kalamposan, ang pagka ordinaryo gitan-aw nga positibo. Ang kababayen-an karon nagatrabaho sa gawas sa balay ug nakakuha og mga degri sa kolehiyo. Sama sa post-industriyal nga sosyedad, naglahi usab ang [[pamilya]]ng Amerikano. Sa 2005, ang mga nakasal nga walay anak maoy labing komun (28%) nga panimalay. Ang ekstensiyon sa ''marital rights'' ngadto sa mga [[homosekswalidad|homosekswal]] nga magtiayon maoy usa ka isyu sa debate, ang mga liberal nga estado mitugot sa unyon nga sibil ug ang [[Massachusetts]] mipalegal sa [[kaminyoon sa samag-sekso]] (''same-sex marriage'').

===Budayang banggiitan===
[[Payl:Hollywood-Sign-cropped.jpg|thumb|Ang karatula sa Hollywood, California]] 
Sa [[sine]], ang industriya sa pelikula nagabase sa [[Hollywood]], [[Los Angeles]], California.<ref>{{Cite web|url=https://gomel24.com/2021/explosive-california-wildfire-knocking-on-the-door-of-tahoe-area/|title=Ang explosive wildfire sa California 'nagtuktok sa pultahan' sa lugar sa Tahoe|work=gomel24.com}}</ref> Ang mga estudyo sa pelikulang Hollywood nakakab-ot og kita sa pagpasalida sa mga sinehan sa kalibotan, sama sa ''[[Star Wars]]'' (1977) ug ''[[Titanic]]'' (1997). Mga aktor nga Amerikanhon sama nila [[John Wayne]] ug [[Marilyn Monroe]] nahimong mga ikono ug simbolo sa budayang banggiitan, samtang ang prodyuser/negosyanteng nga si [[Walt Disney]], lider sa [[kingkoy]] o karton nga pelikula (''animated film''). Ang kang Orson Welles nga [[Citizen Kane]] (1941) pirme gitan-aw nga mao ang kinadak-ang nindot nga pelikula sa tanang panahon. Ang mga produkto sa sine, telebisyon ug uban pang medya makita sa halos tanang nasod.

Halos tanang aspeto sa banggiitan nga kultura sa kalibotan naimpluwensiyahan sa kulturang popular nga Amerikano: ang [[musika]], [[sayaw]], [[pagkaon]], [[panapton]], [[sports]], ug bisan ang [[batasan]].

==Mga pakisayran==
{{reflist}}
{{Pundoksa8|state=expanded}}

[[Kategoriya:Tinipong Bansa| ]]

Ang mga plantilya nga gigagamit niining panid:

Plantilya:2007 (usba)
Plantilya:Category handler (usba)
Plantilya:Cite web (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Coor (usba)
Plantilya:Coor dm (usba)
Plantilya:Country data Brazil (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data Canada (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data China (usba)
Plantilya:Country data European Union (usba)
Plantilya:Country data France (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data Germany (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data India (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data Italy (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data Japan (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data Mexico (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data Russia (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data South Africa (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data United Kingdom (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Country data United States (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Flagicon (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Flagicon/core (tan-awa ang ginikanan) (medyo giprotektahan)
Plantilya:Hlist/styles.css (usba)
Plantilya:Infobox Country (usba)
Plantilya:Main (usba)
Plantilya:Main other (usba)
Plantilya:Napiling artikulo (usba)
Plantilya:Navbox (tan-awa ang ginikanan) (giprotektahan)
Plantilya:Pundoksa8 (usba)
Plantilya:Reflist (usba)
Plantilya:Reflist/styles.css (usba)
Plantilya:Top icon (usba)
Module:Arguments (usba)
Module:Category handler (usba)
Module:Category handler/blacklist (usba)
Module:Category handler/config (usba)
Module:Category handler/data (usba)
Module:Category handler/shared (usba)
Module:Check for unknown parameters (usba)
Module:Citation/CS1 (usba)
Module:Citation/CS1/COinS (usba)
Module:Citation/CS1/Configuration (usba)
Module:Citation/CS1/Date validation (usba)
Module:Citation/CS1/Identifiers (usba)
Module:Citation/CS1/Utilities (usba)
Module:Citation/CS1/Whitelist (usba)
Module:Citation/CS1/styles.css (usba)
Module:Format link (usba)
Module:Hatnote (tan-awa ang ginikanan) (giprotektahan)
Module:Hatnote/styles.css (usba)
Module:Hatnote2 (usba)
Module:Hatnote list (usba)
Module:Labelled list hatnote (usba)
Module:Namespace detect/config (usba)
Module:Namespace detect/data (usba)
Module:Navbar (tan-awa ang ginikanan) (giprotektahan)
Module:Navbar/configuration (usba)
Module:Navbar/styles.css (usba)
Module:Navbox (tan-awa ang ginikanan) (giprotektahan)
Module:Navbox/configuration (usba)
Module:Navbox/styles.css (usba)
Module:Yesno (usba)

Balik sa Tinípong Bánsà.

Gikuha gikan sa "https://ceb.wikipedia.org/wiki/Tinípong_Bánsà"