که‌و

• (ناڤدێر 1): Iپئا^(کلید): /kɛw/
  • دەنگ (ئامەد)^ⓘ
  • دەنگ (وان)^ⓘ
• (ناڤدێر 2)، (ناڤدێر 3): Iپئا^(کلید): /kʰɛw/
  • دەنگ (وان)^ⓘ
• کیتەکرن: کەو

تەواندنا کەو
زایەندا نێرئا بناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	کەو	کەو
ئیزافە	کەوێ	کەوێن
چەماندی	کەوی	کەوان
نیشاندەرا چەماندی	وی کەوی	وان کەوان
بانگکرن	کەوۆ	کەونۆ
زایەندا نێرئا نەبناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	کەوەک	کەون
ئیزافە	کەوەکی	کەونە
چەماندی	کەوەکی	کەونان

کەو نێر ک-یا نەرم

2. (بالندە) فرندەیەک نێچیرێ یێ کێم-فرئە ئوو کۆچەریێ ناکن (وەک فرندەیێ نەتەوەیی یێ کوردان تێت هەسباندن).
3. فراندن، اڤێتن (وەک "تێ کەو کرن" تێ سڤیاندنێ، "کەڤرەک دوو کووچک دە کەو کر").

• حوور کر جەسەد قەوسێن سەمەد تیر دان کەبەد دادئوو مەدەد
  جەرهان ژ نەو خوین دایە کەو 'شقا مە لەو مەشهوور- بوو
  لەو یەک نەسەق من تێن سەبەق نوورا یەقەق دا دل شەفەق — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

• کەودەری^[1]، بئی نگلزی "پتارمگان، گرۆوسە"ئوو ب فرانسی "پەردرخ دەس نەگەس، لاگۆپèدە، گەلنۆتتە"
• کەوێ چیرک، کەوچیر
• کەوێ گۆزەل^[2]، بئی نگلزی "رەد پارتردگە"ئوو ب فرانسی "بارتاڤەللە، پەردرخ رۆوگە".
• کەوێ ربات، کەوێ رباش، بئی نگلزی "پارتردگە"ئوو ب فرانسی "پەردرخ جاجابە".
• کەوێ سووسک، کەوسووسک، بئی نگلزی "گرای پارتردگە"ئوو ب فرانسی "پەردرخ گرسە".

• کوردی-لاتینی: kew

• پەردخ پەردخ

ئۆنۆماتۆپۆەتیک ژ دەنگێ وان ("کەب-کەبا کەوان": ب > و)، هەڤرەها سۆرانی که‌و‎ (kew)، کەلهوری kewk، فارسی کبک‎ (kebk)، بەختیاری کوگ‎ (kewg) یان ژی تێکلی کەڤۆکئوو کۆترێئوو "کەو" (رەنگێ شین)، ل ژێر بنەرە.

• حەورامی: jerejî
• کوردیا باشووری: kewk
• لەکی: kiwg، jirej
• سۆرانی: که‌و‎ (kew)
• زازاکی: zerec، zerenc

ئەڤ قسمێ وەرگەڕێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.

تەواندنا کەو
زایەندا مێ یا بناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	کەو	کەو
ئیزافە	کەوا	کەوێن
چەماندی	کەوێ	کەوان
نیشاندەرا چەماندی	وێ کەوێ	وان کەوان
بانگکرن	کەوێ	کەونۆ
زایەندا مێ یا نەبناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	کەوەک	کەون
ئیزافە	کەوەکە	کەونە
چەماندی	کەوەکێ	کەونان

کەو مێ ک-یا رەق

1. بەربانگ، شەفەق، سەرێ سبەهێ، رۆ-زەلالی.
   • سەر کیژان کێلەکێئە م ڤەلەزییابوون، هەما سەر وێ کێلەکێ قەرەبەربانگا سبێ دەی ل مە کرن. کەو دها کەتبوو سبێ. — (Qaçaxê Mirad, Min Çi Dît (roman), Yêrêvan, 1981.)
   • ...نەدوەستیا هەتانی کەو دکەتە سبێئوو مێرێ پاشن خەوارە لێ هێسابوویی ساقێ ساپۆکا هەڤ دسۆتئوو ژ مالا وێ دوور دکەت. — (Babayê Keleş, Serhatî (hikyat), Yêrêvan, 1980.)
   • حێ تەزە کەو کەتبوو سبێ،
     لەیلئوو مەجرووم دەرکەتن قولبێ،
     کۆچەرڤان ژ خەوا شیرین زوو رابوون،
     کۆچێ وان نۆلا زنجیرێ رێز بوون — (Semend Sîyabendov, Sîyabend û Xecê (destan), Yêrêvan, 1959.)

• هنگور
• رۆژاڤابوون

  ئەتیمۆلۆژیا ڤێ پەیڤێ نەهاتیە نڤیسین.ئە گەر تو ب راستی بزانی، کەرەم بکە بشکۆکا "بگوهێرە" یا د سەر ڤان گۆتنان رە بتکینەئوو ئە تیمۆلۆژیا ڤێ پەیڤێ بنڤیسە. چاڤکانیێن کو تەئە وئە تیمۆلۆژی ژێ گرتیە ژی بنڤیسە.

تەواندنا کەو
زایەندا مێ یا بناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	کەو	کەو
ئیزافە	کەوا	کەوێن
چەماندی	کەوێ	کەوان
نیشاندەرا چەماندی	وێ کەوێ	وان کەوان
بانگکرن	کەوێ	کەونۆ
زایەندا مێ یا نەبناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	کەوەک	کەون
ئیزافە	کەوەکە	کەونە
چەماندی	کەوەکێ	کەونان

کەو مێ ک-یا رەق

1. کەوین یان کەواندن.
   • رەفەسەکانەکائە ڤدلجەبارێ کەڤەر دایە، دئێ ڤارا خوەدێ دە ل سەر تۆڤ بوویە چار تۆختۆرێنئە سکەریێ. دە بریندارێ خوەشمێری دکەلینن، ... براکۆ چما دئێ ڤارا خوەدێ دە لێ بنێرە کەو لێ نایێ. — (Dengbêj Apê Bekir-Evdilcebar Çawuş)
2. بجهبوونا داخوازێ.

   کەوا وی هات. ― داخوازا وی ب جه هات.

  ئەتیمۆلۆژیا ڤێ پەیڤێ نەهاتیە نڤیسین.ئە گەر تو ب راستی بزانی، کەرەم بکە بشکۆکا "بگوهێرە" یا د سەر ڤان گۆتنان رە بتکینەئوو ئە تیمۆلۆژیا ڤێ پەیڤێ بنڤیسە. چاڤکانیێن کو تەئە وئە تیمۆلۆژی ژێ گرتیە ژی بنڤیسە.

کەو مێ

1. شین

بدە بەرئە رمەنی կապույտ (kapuyt، “شین”) لێ هتمالەن ژ ازەری göy (“شین”) ژ ترکیکیا کەڤن *کöک (شین)، هەڤرەها ترکمەنستانی گöک (شین)،ئۆ یخوری كۆك‎ (kök، “شین”)، ترکی gök (esman). د ترکی دە مانەیا ڤێ پەیڤێ ژ "شین" گوهەریەئوو بوویە "ەسمان"ئوو ل شوونا وێ بۆ رەنگێ شین پەیڤا ماڤ یا ژئە رەبی "ماوی=اڤی" جه گرتیە.

kew

1. کەو