پرش به محتوا

کنسولگر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
این ساختمان در میدان لوئیژ دو کاموئش در لیسبون، پرتغال، محل سرکنسولگری برزیل برای بیش از یک سده بود.[۱]

کنسولگر نماینده رسمی یک دولت است که در یک کشور خارجی، برای کمک و پشتیبانی از شهروندان کشور خودش و برای ترویج و آسان‌سازی روابط تجاری و دیپلماتیک میان دو کشور، اقامت دارد.[۲]

کنسولگر عموماً بخشی از دستگاه دیپلماتیک دولت یا خدمات دیپلماتیک است و بنابراین از امتیازات و پشتیبانی‌های ویژه‌ای در کشور میزبان برخوردار است، البته مصونیت دیپلماتیک کامل ندارد.[۳] برخلاف سفیر، که نماینده واحد یک دولت است، یک دولت ممکن است چندین کنسولگر در یک کشور خارجی، معمولاً در شهرهای بزرگ منصوب کند؛ کنسولگران معمولاً وظیفه دارند در مسائل دیوان‌سالارانه، هم به شهروندان کشور خود که در سفر هستند یا در خارج از کشور زندگی می‌کنند و هم به شهروندان کشوری که کنسولگر در آن اقامت دارد و مایل به سفر به کشور کنسولگر یا تجارت با آن هستند، کمک کنند.[۳]

خاستگاه و تاریخچه

[ویرایش]

یونان کلاسیک

[ویرایش]

در یونان کلاسیک، پروکسنوس‌ها برخی از وظایف کنسولگران امروزی را انجام می‌دادند، پروکسنوس‌ها، شهروندان برگزیدهٔ یک شهر بودند که در ازای عناوین افتخاری دولت، با هزینهٔ خود از سفرای خارجی میزبانی می‌کردند. برخلاف موقعیت امروزی، پروکسنوس‌ها شهروند کشور میزبان (در یونان، شهروند دولت‌شهر) بودند. پروکسنوس‌ها معمولاً بازرگان‌هایی ثروتمند از شهر میزبان بودند که با شهر دیگری، پیوندهای اجتماعی و اقتصادی داشتند و به شهروندان شهر مهمان، هنگامی که در شهر میزبان دچار مشکل می‌شدند، کمک می‌کردند. موقعیت پروکسنوس‌ها اغلب ارثی در یک خانوادهٔ ویژه بود. کنسولگران افتخاری امروزی، وظایفی را انجام می‌دهند که تا حدی شبیه به نهاد یونان باستان است.

گسترش تاریخی اصطلاح

[ویرایش]

کنسول‌ها در جمهوری روم و امپراتوری روم بالاترین افسران بودند. جمهوری جنوا این اصطلاح را احیا کرد، که برخلاف روم، آن را به مقامات مختلف دولتی اعطا کرد، نه لزوماً به بالاترین. در میان آن‌ها، مقامات جنوا مستقر در بنادر مختلف مدیترانه بودند که نقش آنان، شامل وظایفی مشابه وظایف کنسولگر امروزی (کمک به بازرگانان و ملوانان اهل جنوا در مشکلات با مقامات محلی) بود.

کنسولات دو مار نهادی بود که در سدهٔ چهاردهم، در دورهٔ پدروی چهارم آراگون تأسیس شد و در ۴۷ مکان در سراسر دریای مدیترانه، گسترش یافت.[۴] در درجه اول، نهادی قضایی بود که قوانین دریانوردی و بازرگانی را با عنوان عرف تجاری اداره می کرد. اگرچه کنسولات دو مار را کورتس آراگون ایجاد کرد، کنسولگران از پادشاه مستقل بودند. این تمایز میان وظایف کنسولی و دیپلماتیک (دست‌کم به طور رسمی) تا به امروز باقی مانده است. کنسولگران امروزی اختیارات قضایی محدودی برای حل و فصل اختلافات دربارهٔ کشتی‌های کشورشان (به ویژه دربارهٔ پرداخت دستمزد به ملوانان) دارند.

کنسولادو دو مرکادرس سال ۱۵۴۳ در سویل به‌عنوان یک انجمن بازرگان برای کنترل تجارت با آمریکای لاتین تأسیس شد. به این ترتیب، شعبه‌هایی در شهرهای اصلی مستعمرات اسپانیا داشت.

ارتباط «کنسولگر» با تجارت و حقوق بازرگانی در کشورهای فرانسوی‌زبان حفظ شده است. در کشورهای فرانسوی‌زبان، قاضی کنسولی یک قاضی غیرحرفه‌ای است که اتاق بازرگانی او برای حل‌وفصل اختلافات تجاری در مرحله اول، انتخاب می‌کند. (در فرانسه در هیئت‌های سه نفره و در بلژیک با همکاری یک قاضی حرفه‌ای).

لوبک

[ویرایش]

در زندگی اجتماعی سدهٔ نوزدهم لوبک، همانطور که در رمان بودنبروک‌ها (۱۹۰۱) اثر توماس مان به نوشته درآمده است – برپایهٔ اطلاعات شخصی دقیق مان از زادگاه خود – انتصاب به‌عنوان کنسولگر یک کشور خارجی منبع اعتبار اجتماعی قابل‌توجهی در میان بازرگانان و نخبگان شهر بود. همانطور که در کتاب تعریف شده است، سمت کنسولی برای یک کشور مشخص در خانواده‌ای خاص موروثی بود، که عمارت آن‌ها نشان کشور نمایندگی را داشت و آن کشور با مرگ یک کنسولگر، پسر کنسولگر یا وارث دیگری را به این سمت منتصب می‌کرد. همانطور که مان بارها بدان اشاره کرده است، زن یک کنسولگر با عنوان «کنسولین» شناخته می‌شد و حتی پس از مرگ شوهرش نیز عنوان خود را حفظ می‌کرد. شخصیت‌های کتاب، کنسولگران دانمارک، هلند و پرتغال هستند.

نقش و وظایف

[ویرایش]
سرکنسولگری اندونزی در هیوستون، تگزاس
کنسولگری قزاقستان در امسک، روسیه

دفتر یک کنسولگر، کنسولگری است و معمولاً پیرو نمایندگی اصلی دولت در پایتخت آن کشور خارجی (کشور میزبان)، معمولاً یک سفارت – یا میان کشورهای مشترک‌المنافعکمیسیون عالی است.[۵] مانند اصطلاحات سفارت یا کمیسیون عالی، کنسولگری ممکن است نه تنها به دفتر کنسولگر، بلکه به ساختمانی که کنسولگر و کارکنان آن‌ها اشغالش کرده‌اند نیز اشاره داشته باشد. کنسولگری ممکن است محل را با خود سفارت به اشتراک بگذارد.

رده کنسولی

[ویرایش]

کنسولگری که بالاترین رده را داشته باشد، سرکنسولگر نامیده می‌شود. معمولاً یک یا چند معاون سرکنسولگر، کنسولگر، معاون کنسولگر و کارگزار کنسولی زیر نظر سرکنسولگر کار می‌کنند. یک کشور ممکن است بیش از یک سرکنسولگر را برای یک کشور دیگر منصوب کند.

سرکنسولگر، مقامی است که ریاست یک سرکنسولگری را بر عهده دارد و کنسولگری با بالاترین رده است، که در یک مکان مشخص خدمت می‌کند.[۶] یک سرکنسولگر همچنین ممکن است مسئول مناطق کنسولی باشد، که دارای دفاتر کنسولگری دیگر و وابسته داخل یک کشور هستند.[۷] سرکنسولگران نمایندهٔ دولت خود در کشوری هستند که در آن واقع شده‌اند، اگرچه سفیران واحد، صلاحیت نهایی صحبت از طرف کشور خود در داخل کشور دیگری را دارند.

تعریف دیگر رهبر بخش کنسولگری سفارت است. در این تعریف، سرکنسولگر دیپلمات و عضو گروه کشوری سفیر است.

اختیارات و فعالیت‌ها

[ویرایش]

کنسولگران رده‌های مختلف، ممکن است برای برخی فعالیت‌ها مانند ثبت اسناد رسمی، اختیارات قانونی خاصی داشته باشند. به این ترتیب، کارکنان دیپلماتیک با مسئولیت‌های دیگر ممکن است فرمان‌های علنی کنسولی (کمیسیون) را دریافت کنند. جدای از مواردی که در قرارداد وین درباره روابط سیاسی ذکر شده است، الزامات رسمی کمی وجود دارند که مشخص می‌کنند یک مقام کنسولی باید چه کاری انجام دهد. مثلاً برای برخی کشورها، مقامات کنسولی ممکن است مسئول صدور ویزا باشند؛ کشورهای دیگر ممکن است «خدمات کنسولی» را به کمک به هم‌میهنان، قانونی کردن اسناد و غیره محدود کنند. اگرچه کنسولگری‌ها را کنسولگرانی با رده‌های مختلف اداره می‌کنند، حتی اگر چنین مقام‌هایی ارتباط کمی با مفاهیم محدودتر خدمات کنسولگران داشته باشند، یا اصلاً ارتباطی با این مفاهیم نداشته باشند.

فعالیت‌های یک کنسولگری شامل حفاظت از منافع شهروندان خود که به‌طور موقت یا دائم در کشور میزبان مقیم هستند، صدور گذرنامه، صدور ویزا برای خارجی‌ها و دیپلماسی عمومی می‌شود. اگرچه نقش اصلی یک کنسولگری، به طور سنتی در ترویج تجارت نهفته است — کمک به شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری و واردات و صادرات کالاها و خدمات، هم در داخل به کشور خود و هم از خارج به کشور میزبان. اگرچه به صورت عمومی پذیرفته نیست، کنسولگری‌ها مانند سفارت‌ها نیز ممکن است اطلاعاتی را از کشور تعیین‌شده جمع‌آوری کنند.

مناطق کنسولی

[ویرایش]

برخلاف تصور رایج، خیلی از کارکنان کنسولگری ممکن است دیپلمات‌های حرفه‌ای باشند، اما معمولاً مصونیت دیپلماتیک ندارند، مگر اینکه این امتیاز جداگانه به آن‌ها داده شود. مصونیت‌ها و امتیازات کنسولگرها و کارکنان معتبر کنسولگری‌ها (مصونیت کنسولی)، عموماً محدود به اقداماتی است که در مقام رسمی آنان انجام می‌شوند و با توجه به خود کنسولگری، به اقداماتی که برای انجام وظایف رسمی لازم است محدود می‌گردند. در عمل، گسترش و اجرای امتیازات و مصونیت‌های کنسولی می‌تواند از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد.

تعداد کنسولگری‌ها بیشتر از نمایندگی‌های دیپلماتیک مانند سفارت‌هاست. سفیران تنها در پایتخت یک کشور خارجی منصوب می‌شوند (اما به‌طور استثنایی در خارج از کشور مانند موارد مأموریتی، مثلاً یک مقام پایین ممکن است یک سفیر واحد را به چندین دولت همسایه، با اهمیت نسبی کم که متحدان مهمی نیستند، بفرستند).

کنسولگران در پایتخت یک کشور و در سایر شهرهای سراسر آن کشور، به ویژه مراکز فعالیت اقتصادی و شهرهایی که جمعیت زیادی از مهاجران دارند، مستقر می‌شوند. مثلاً در ایالات متحده آمریکا، بیشتر کشورها یک سرکنسولگری در شهر نیویورک (مرکز سازمان ملل متحد) دارند و برخی از آن‌ها در شهرهای بزرگ دیگر سرکنسولگری دارند.

میان کشورهای مشترک‌المنافع، ممکن است یک کمیسیون عالی فعالیت‌های دیپلماتیک و کنسولی را در پایتخت انجام دهد، اگرچه کشورهای بزرگ‌تر مشترک‌المنافع در شهرهای بزرگ نیز کنسولگری و سرکنسولگری دارند. مثلاً در تورنتو، سیدنی و اوکلند به کنسولگری نیاز است چون از اهمیت اقتصادی بیشتری نسبت به پایتخت‌های ملی خود برخوردار هستند.

هنگ کنگ

[ویرایش]

هنگامی که هنگ کنگ تحت حاکمیت بریتانیا بود، نمایندگی‌های دیپلماتیک کشورهای مشترک‌المنافع مانند کانادا،[۸] استرالیا،[۹] نیوزیلند،[۱۰] هند،[۱۱] مالزی[۱۲] و سنگاپور[۱۳] کمیسیون نام داشتند. پس از واگذاری حاکمیت به چین در ۱۹۹۷، آن‌ها به سرکنسولگری تغییر نام دادند[۱۴] و آخرین کمیسر، سرکنسولگر شد.[۱۵] البته کمیسیون استرالیا نیز سال ۱۹۸۶ به سرکنسولگری تغییر نام داد.[۱۶]

به دلیل موقعیت هنگ کنگ به‌عنوان یک منطقه ویژه اداری، سرکنسولگری‌های برخی کشورها در هنگ کنگ به جای سفارت‌های آن‌ها در پکن، مستقیماً به وزارت امور خارجه خود گزارش می‌دهند مانند کانادا،[۱۷] بریتانیا[۱۸] و ایالات متحده آمریکا.[۱۹]

کنسولگر افتخاری

[ویرایش]
کنسولگری افتخاری لهستان در اورشلیم
کنسولگری افتخاری پرتغال در میندلو، کیپ ورد

برخی کنسول‌گری‌ها دفاتر حرفه‌ای کشور نمایندگی نیستند. آن‌ها ممکن است افراد محلی با ملیت کشور مهمان باشند[۲۰] و در شهرهای کوچک‌تر، یا در شهرهایی که از مأموریت‌های دیپلماتیک تمام‌وقت خیلی دور هستند، یک دولت خارجی که احساس می‌کند با این وجود، داشتن نوعی نمایندگی مطلوب است، ممکن است فردی را که تاکنون بخشی از برنامه‌های دیپلماتیک آن‌ها نبوده است را به این مقام منصوب کند. چنین کنسولگری، ممکن است کار را با فعالیت های خصوصی خود (اغلب تجاری) ترکیب کند و در برخی موارد، حتی ممکن است شهروند کشور مهمان نباشد. به چنین مقام‌هایی، معمولاً عنوان کنسولگر افتخاری داده می‌شود.

چنین میزبانی و انتصابی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، برخی از آن‌ها هردو را انجام می‌دهند، برخی دیگر یکی و برخی نیز هیچ‌کدام را انجام نمی‌دهند. برخی دولت‌ها حتی چنین اطلاعاتی را در وبگاه‌های وزارت امور خارجه خود، درج نمی‌کنند. درضمن برخی اصلاً از کنسولگران افتخاری استفاده نمی‌کنند.[۲۱] [۲۲]

ایالات متحده آمریکا کسانی را که به‌عنوان کنسولگر افتخاری به رسمیت می‌شناسد محدود می‌کند و تنها برخی حقوق محدود را اعطا می‌کند.[یادداشت ۱] در برخی موارد، «متهمان به تأمین مالی تروریسم، قاچاق اسلحه و توزیع مواد مخدر» از موقعیت خود به‌عنوان کنسولگران افتخاری سوءاستفاده کرده‌اند.[۲۵]

افسران کنسولی افتخاری (در گسترده‌ترین کاربرد این اصطلاح)، علی‌رغم نقش‌های دیگرشان، در برخی موارد مسئولیت رفاه شهروندان کشور مهمان را نیز برعهده دارند.[۲۶] مثلاً سفارت فنلاند بیان کرده است که وظایف کنسولگری افتخاری فنلاند، شامل نظارت بر حقوق فنلاندی‌ها و افراد دارای اقامت دائم فنلاند است که در منطقهٔ کنسولگری ساکن هستند، همچنین ارائه مشاوره و راهنمایی برای شهروندان گرفتار فنلاند و مقیمان دائمی که به خارج از کشور آن منطقه سفر می‌کنند و کمک به آن‌ها در تماس‌هایشان با مقامات محلی یا نزدیک‌ترین سفارت یا کنسولگری فنلاند. انواع خاصی از گواهی‌های محضری را می‌توان از طریق کنسولگر افتخاری دریافت کرد. یک کنسولگر افتخاری همراه با مأموریت‌های دیپلماتیک، روابط اقتصادی و فرهنگی میان فنلاند و کشور میزبان را ارتقا می‌دهد و در تقویت وجههٔ فنلاند در خارج از کشور مشارکت می‌کند. یک کنسولگر افتخاری می‌تواند به شرکت‌های فنلاندی، مثلاً در کسب اطلاعات دربارهٔ فرهنگ تجارت محلی و یافتن شرکا مشاوره دهد.[۲۶] در طول سال‌ها، کنسولگران افتخاری اهمیت فزاینده‌ای به ویژه برای کشورهای کم‌درآمد و متوسط و برای کشورهایی که به دنبال کاهش هزینه‌ها هستند، پیدا کرده‌اند و به‌عنوان یک ستون دیپلماتیک قدرتمند ظاهر شده‌اند.[۲۷]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

یادداشت و پانویس

[ویرایش]

یادداشت

[ویرایش]
  1. وزیر امور خارجه ایالات متحده (در یادداشت‌های صادره در تاریخ ۶ اوت ۲۰۰۳ و ۵ فوریه ۲۰۱۴) مطالب زیر را دربارهٔ کنسولگران افتخاری در ایالات متحده بیان کرد:

    دولت ایالات متحده، قدردان این است که افسران کنسولی افتخاری، خدمات مهمی را هم برای دولت‌هایی که نمایندگی می‌کنند و هم برای شهروندان و نهادهای ایالات متحده، ارائه می‌دهند. با این حال، به دلایلی که قبلاً همراه با مأموریت‌ها ابلاغ شده است، سیاست دولت ایالات متحده لازم می‌داند که حفظ و تأسیس پست‌های کنسولی به ریاست افسران کنسولی افتخاری، باید به پشتوانهٔ اسناد و مدارکی انجام شود که این امکان را برای وزارت امور خارجه فراهم می‌کند که اطمینان حاصل کند افسران کنسولی افتخاری، وظایف کنسولی معناداری را به‌صورت منظم انجام می‌دهند و همینطور چنین افسرانی، تحت نظارت و پاسخگویی دولت‌هایی هستند که نمایندگی می‌کنند.[۲۳]

    به‌عنوان یک سیاست ایالات متحده، افسران کنسولی افتخاری که توسط دولت ایالات متحده به رسمیت شناخته می‌شوند، شهروندان آمریکایی یا افراد مقیم دائمی هستند که خدمات کنسولی را به‌صورت پاره‌وقت انجام می‌دهند. مصونیت محدود اعطاشده به افسران کنسولی افتخاری، در مادهٔ ۷۱ کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی (VCCR) مشخص شده است. چنین افرادی از مصونیت شخصی برخوردار نیستند و ممکن است در صورت وجود شرایط لازم، تا زمان برگزاری محاکمه بازداشت شوند. با این حال، اقدامات مناسب برای اعطای حفاظت مورد نیاز به این افسران به دلیل موقعیت رسمی‌شان فراهم می‌شود. علاوه بر این، بایگانی‌ها و اسناد کنسولی یک مقام کنسولی که به ریاست یک افسر کنسولی افتخاری اداره می‌شود، در هر زمانی و در هر مکانی که باشند غیرقابل تعرض است، به‌شرط آن‌که این اسناد، جدا از سایر اسناد و مدارک شخصی یا تجاری مربوط به فعالیت‌های دیگر افسر کنسولی افتخاری یا افرادی که با آن افسر همکاری می‌کنند، نگهداری شوند.[۲۴]

پانویس

[ویرایش]
  1. new Brazilian Consulate address, Lisbon, 2015, Rua António Maria Cardoso, nº 39.
  2. Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Consul" . Encyclopædia Britannica (به انگلیسی) (11th ed.). Cambridge University Press.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ "Consul | government official | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-03.
  4. "Consulados de Barcelona". La Vanguardia. 7 November 2008.
  5. Nelson, Spence (2022-10-11). "What is a U.S. Consulate?". The National Museum of American Diplomacy (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-15.
  6. "Responsibilities - Finland abroad". United States of America (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-15.
  7. Canada, Global Affairs (2021-05-03). "Consulate General of Canada to the United States, in Miami". GAC. Retrieved 2022-11-15.
  8. 2 China Dissidents Granted Asylum, Fly to Vancouver , Los Angeles Times, 17 September 1992
  9. Australian Commission Office Requirements, Sydney Morning Herald, 18 August 1982
  10. Dye, Stuart (28 April 2006). "NZer's credibility under fire in Hong Kong court". NZ Herald. Retrieved 2023-02-17.
  11. Sharma, Yojana (1996-02-12). "HONG KONG: Indians in Limbo as 1997 Hand-over Date Draws Nearer". Inter Press Service. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 2023-02-17.
  12. Gomez, Rita (3 July 1984). "Officials puzzled by Malaysian decision". New Straits Times.
  13. Singapore Lure Stirs Crowds In Hong Kong, Chicago Tribune, 12 July 1989
  14. ABOUT THE CONSULATE-GENERAL بایگانی‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine
  15. In the swing of things بایگانی‌شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine, Embassy Magazine, September 2010
  16. Australian Foreign Affairs Record. Vol. 56, Issues 7–12. Australian Government Public Service. 1985. p. 1153.
  17. Government of Canada, Foreign Affairs Trade and Development Canada. "Inspection reports". International.GC.ca. Archived from the original on 5 October 2016. Retrieved 14 April 2017.
  18. Commons, The Committee Office, House of. "House of Commons – The UK's relations with Hong Kong: 30 years after the Joint Declaration – Foreign Affairs". Parliament.uk. Archived from the original on 25 May 2017. Retrieved 14 April 2017.
  19. Christopher J. Marut Appointed as Director of the Taipei Office of the American Institute in Taiwan[پیوند مرده], American Institute in Taiwan, 8 May 2012
  20. Chapter 1, Section 1, Article 22 of convention
  21. "How can I find out more about honorary consuls from my country? - ICIJ". 14 November 2022.
  22. "ICIJ - Shadow Diplomats Transparency Index - Honorary consuls lists published by governments around the world - Google Drive".
  23. "Archived copy" (PDF). Retrieved 24 June 2017.
  24. "Foreign Career Consular Offices and the Honorary Consular Offices in the United States" (PDF). United States Department of State. Retrieved 28 December 2020.
  25. Will Fitzgibbon, Debbie Cenziper, Delphine Reuter, Eva Herscowitz and Emily Anderson Stern (2022-11-14). "Accused terror financiers, arms traffickers and drug runners among hundreds of rogue diplomats, global investigation reveals". ICIJ (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-20.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ "Honorary consulates of Finland in the U.S. – Embassy of Finland, Washington – Consulate Generals of Finland, New York, Los Angeles : Finland in the US : Finnish Honorary Consuls". Finland.org. 15 December 2011. Archived from the original on 24 December 2013. Retrieved 21 December 2013.
  27. Fernandes, Dr Edmond. "Honorary Consuls: A powerful diplomatic pillar for a new world order". The Times of India. ISSN 0971-8257. Retrieved 2024-06-30.

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]