Aquincum

Ten artykuł od 2023-05 może zawierać nierzetelne źródła.

Informacje oparte na nierzetelnych źródłach mogą zostać usunięte. Zweryfikuj hasło i dodaj przypisy do wiarygodnych, najlepiej recenzowanych publikacji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Aquincum (ilirsko-celtyckie Akink, oznaczające prawdopodobnie „bogate wody”, „bogactwo wód”) – starożytne miasto o populacji około 12000–40000 ludzi, na prawie municypium, nadanego przez cesarza Hadriana w 124 roku; znajdowało się w rzymskiej prowincji Pannonia, położone na znacznym obszarze dzisiejszego Budapesztu na Węgrzech. Najdalej na północny wschód wysunięta osada rzymska.

Historia

Założona przez Celtów, służyła następnie przez pewien czas jako baza wojskowa dla legionów rzymskich, ok. II w. n.e. tętniące życiem miasto z łaźniami, termami, pałacami, amfiteatrami i akweduktem. Początki budowy starożytnego miasta sięgają 19 r. n.e. Miasto posiadało sieć ulic o twardej nawierzchni, urządzenia centralnego ogrzewania, zasilane wodą z gorących źródeł, wiele budowli o charakterze sakralnym i komunalnym. Zabytki z czasów rzymskich znajdują się także w innym rejonie Budapesztu, po drugiej stronie Dunaju, po północnej stronie przęsła Mostu Elżbiety (Erzsébet híd) – Contra – Aquincum (Transaquincum).

Cesarz Kommodus rozkazał wybudować wzdłuż Dunaju linię wież obronno-obserwacyjnych, strzegących północno-wschodnich granic imperium przed najazdami Germanów i Sarmatów. Fortyfikacje stały po obu brzegach rzeki. W Aquincum w 375 r. n.e. cesarz Walentynian II został obwołany cesarzem. Pomimo tego już w r. 410 miasto zostało oddane bez walki Hunom, którzy je splądrowali i zniszczyli. W 570 r. miasto zostało zdobyte przez kolejnych barbarzyńców – Awarów. Wreszcie w 896 r. osiedlili się tu Madziarowie pod wodzą Arpada.

Zabytki

Amfiteatr wojskowy (u zbiegu ulic Pacsirtamezö i Nagyszombat), z poł. II w. n.e., jeden z największych (131,8 m x 108,4 m; 10–12 tys. miejsc) teatrów wojskowych w ówczesnym imperium rzymskim. Nieco na północ – Muzeum Rzymskiego Obozu Warownego (Táborvárosi Rommúzeum).
Drugi amfiteatr (cywilny), ale mniejszy (86,5 m x 75,5 m; 6–7 tys. miejsc) – znajduje się w pobliżu Muzeum Aquincum (ul. Keled) i akweduktu – al. Szentendrei.
Thermae maiores (pod estakadą Flórian tér, na początku al. Vörösvári) – termy, rzymskie łaźnie z mozaikami; 120 m x 140 m.
Cella trihora (pomiędzy ulicami Vörösvári, Hunor i Raktár) – fundamenty kaplicy cmentarnej, 360 r. n.e., jeden z najstarszych zabytków architektury chrześcijańskiej na terenie Węgier.