Barbara Nowacka

Barbara Nowacka

Barbara Nowacka (2023)
Data i miejsce urodzenia	10 maja 1975 Warszawa
Minister edukacji
Okres	od 13 grudnia 2023
Przynależność polityczna	Inicjatywa Polska
Poprzednik	Krzysztof Szczucki[a]
Przewodnicząca Inicjatywy Polska
Okres	od 4 czerwca 2019[b]
Przynależność polityczna	Inicjatywa Polska
Współprzewodnicząca Twojego Ruchu
Okres	od czerwca 2015 do czerwca 2017
Przynależność polityczna	Twój Ruch
Następca	Marzenna Karkoszka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa

Barbara Anna Nowacka (ur. 10 maja 1975 w Warszawie^[1]) – polska polityczka i działaczka feministyczna, z wykształcenia informatyczka, współprzewodnicząca partii Twój Ruch (2015–2017), przewodnicząca Inicjatywy Polska (od 2016), posłanka na Sejm IX i X kadencji (od 2019), minister edukacji w trzecim rządzie Donalda Tuska (od 2023).

Jest wnuczką Witolda Nowackiego^[2]. Jej matka Izabela Jaruga-Nowacka zajmowała się działalnością polityczną, pełniła m.in. funkcję ministra i wicepremiera; zginęła w 2010 w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku. Jej ojciec Jerzy Nowacki został rektorem Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych. Jako nastolatka brała udział w realizacji programu telewizyjnego dla młodzieży 5-10-15.

Pod koniec lat 90. przez trzy lata była związana z Adrianem Zandbergiem^[3]. Później związana z Maciejem^[4], z którym ma syna i córkę^[5][6].

Absolwentka VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1994)^[7][8]. W 2006 uzyskała tytuł zawodowy inżyniera w zakresie informatyki w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie, a w 2013 tytuł zawodowy magistra na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. W 2014 została absolwentką studiów typu MBA we Francuskim Instytucie Zarządzania^[9]. Zawodowo związała się z uczelnią zarządzaną przez ojca – objęła stanowisko jej kanclerza^[5].

Od 1993 działała w telefonie zaufania prowadzonym przez Federację na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Była członkinią (od 1997) i od 2000 wiceprzewodniczącą młodzieżówki Unii Pracy (Federacji Młodych UP), w latach 2001–2005 należała do samej UP. W 2005 była współzałożycielką Młodych Socjalistów. Zasiadła wówczas też w radzie krajowej założonej przez jej matkę partii Unia Lewicy III RP^[10], z której wystąpiła w 2006. Po śmierci matki w 2010 została współzałożycielką i wiceprezesem zarządu Fundacji im. Izabeli Jarugi-Nowackiej^[11].

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w maju 2014 bez powodzenia ubiegała się o mandat eurodeputowanej, otwierając listę Europy Plus w okręgu lubelskim (uzyskała 10 290 głosów)^[12]. W lipcu stanęła na czele think tanku Twojego Ruchu „Plan Zmian”, a w listopadzie tego samego roku wstąpiła do TR^[5]. Od czerwca 2015 kierowała zespołem mającym przygotować komitet wyborczy ugrupowań lewicowych w wyborach parlamentarnych^[13]. W tym samym miesiącu została współprzewodniczącą Twojego Ruchu, dołączając do Janusza Palikota po wprowadzeniu do statutu tej partii parytetowego przywództwa^[14].

W wyborach parlamentarnych w 2015 była liderką koalicji wyborczej Zjednoczona Lewica i jej kandydatką do Sejmu w okręgu warszawskim. Zdobyła 75 813 głosów, lecz nie uzyskała mandatu, ponieważ ZL nie przekroczyła progu wyborczego^[15]. W lutym 2016 współtworzyła stowarzyszenie Inicjatywa Polska, którego została przewodniczącą^[16][17].

W grudniu 2016 amerykańskie czasopismo „Foreign Policy” umieściło Barbarę Nowacką (wraz z Agnieszką Dziemianowicz-Bąk) na liście FP Top 100 Global Thinkers, uzasadniając to ich udziałem w organizacji czarnego protestu przeciwko projektom zaostrzenia prawa antyaborcyjnego w Polsce^[18]. W styczniu 2017 wraz z komitetem inicjatywy ustawodawczej „Ratujmy Kobiety” otrzymała międzynarodową nagrodę „Dla wolności kobiet” im. Simone de Beauvoir „za działania w ochronie praw kobiet i sprzeciwu wobec próbom wprowadzenia całkowitego zakazu aborcji”^[19]. W czerwcu 2017 wystąpiła z Twojego Ruchu^[20]. W lipcu 2017 została pełnomocniczką komitetu „Ratujmy Kobiety 2017”, postulującego projekt ustawy m.in. liberalizującej ustawodawstwo dotyczące aborcji^[21] i wprowadzającej ograniczenia w organizowaniu zgromadzeń przeciwnych ustawie^[22].

We wrześniu 2018 przystąpiła wraz ze swoim stowarzyszeniem do Koalicji Obywatelskiej^[23]. W czerwcu 2019 Inicjatywa Polska została zarejestrowana jako partia polityczna, w której Barbara Nowacka objęła funkcję przewodniczącej^[24]. W wyborach parlamentarnych w 2019 otwierała listę Koalicji Obywatelskiej w okręgu gdyńskim. Uzyskała mandat posłanki IX kadencji, otrzymując 88 833 głosy^[25]. Zdobyła wówczas najlepszy wynik indywidualny w okręgu, pokonując startującego z pierwszego miejsca PiS^[26] Marcina Horałę o ponad 2,5 tysiąca głosów^[27]. W wyborach w 2023 z powodzeniem ubiegała się o poselską reelekcję, otrzymując 139 524 głosów (co ponownie stanowiło najlepszy indywidualny wynik w okręgu gdyńskim)^[28].

12 grudnia 2023 Sejm X kadencji wybrał ją na urząd ministra edukacji w trzecim rządzie Donalda Tuska^[29][30]. Następnego dnia została przez prezydenta RP Andrzeja Dudę powołana na to stanowisko^[31]. W styczniu 2024 została powołana przez prezydenta w skład Rady Dialogu Społecznego^[32].

Barbara Nowacka deklaruje się jako ateistka^[33], zwolenniczka prawa do aborcji^[2], a także finansowania przez państwo zapłodnienia pozaustrojowego, dostępnego również dla samotnych kobiet^[34]. Opowiada się za przyznaniem parom jednopłciowym prawa do adopcji dzieci^[35]. Przyczyn postaw rasistowskich i uprzedzeń ksenofobicznych upatruje w nierównościach społecznych^[36].

Przeciwniczka organizowania w szkołach publicznych lekcji religii. Jednakże z uwagi na obowiązujący w Polsce konkordat, gwarantujący obecność katechezy w placówkach oświatowych, w trakcie pełnienia funkcji ministra edukacji podjęła działania prowadzące do ograniczenia zajęć z tego przedmiotu z dwóch do jednej godziny w tygodniu^[37][38].

Pewne kontrowersje wzbudziła 27 stycznia 2025, gdy podczas międzynarodowej konferencji zorganizowanej z okazji 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau wypowiedziała słowa: „Na terenie okupowanym przez Niemcy polscy naziści zbudowali obozy, które były obozami pracy, a potem stały się obozami masowej zagłady (…)”. Dzień później przeprosiła za tę wypowiedź, tłumacząc, że nastąpiła na skutek przejęzyczenia^[39][40]. Wypowiedź ta wywołała krytykę m.in. ze strony przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości, którzy np. zarzucili jej wpisywanie się w „antypolską propagandę”^[41].

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
2014		Europa Plus Twój Ruch	Parlament Europejski VIII kadencji	nr 8	10 290 (2,58%)[12]
2015		Zjednoczona Lewica	Sejm VIII kadencji	nr 19	75 813 (6,92%)[15]
2019		Koalicja Obywatelska	Sejm IX kadencji	nr 26	88 833 (15,30%)[25]
2023			Sejm X kadencji		139 524 (20,43%)[28]

• Kawaler Orderu Narodowego Zasługi – Francja, 2020^[42]